ARTISTS IN FOCUS

Yvonne Rainer

Yvonne Rainer, geboren in 1934, is in de jaren 1960 een van dé bepalende gezichten van de avant-garde dansscene in New York. Ze studeert bij Merce Cunningham en richt begin 1960 mee het Judson Dance Theater op. Haar verwerpen van de esthetiek van klassieke en moderne dans ten voordele van het alledaagse, het vervreemdende, beïnvloed door het minimalisme in beeldhouw- en schilderkunst en vervat in Rainers manifesto No Manifesto, zou een enorme invloed uitoefenen op de ontwikkeling van de postmoderne dans.

Begin jaren 1970 schakelt Rainer over van dans en performance naar film. Vanuit haar groeiende interesse in het feminisme en betrokkenheid bij het protest tegen de oorlog in Vietnam, ziet ze in het medium film meer mogelijkheden om sociale en politieke kwesties te benaderen. Dat doet ze door gebruik te maken van een intelligente, doordachte montage en het op allerlei manieren doorbreken van dominante narratieve structuren in beeld en klank. Doorheen de zeven films die ze zal maken en die ze zelf omschrijft als “autobiografische fictie, onechte confessies, subversieve verhalen, niet-wetenschappelijke verhandelingen, entertainment in dialoogvorm” onderzoekt ze machts- en klasseverhoudingen, de verhoudingen tussen mannen en vrouwen, ‘vrouwelijke’ onderwerpen, seksualiteit, geweld, (wereld)politiek en hoe die allemaal op elkaar in werken.

Geen enkel element in haar films is vanzelfsprekend. Woorden verdwijnen, voorwerpen verschijnen, midden in een zin verandert de stem van de spreker, een personage wordt soms gespeeld door verschillende acteurs/actrices, de camera leidt een eigen leven en laat personages soms achter om muren of een gang te verkennen. Haar experimenten met het medium stellen haar in staat om te tonen dat “het persoonlijke is politiek” en geen één-op-één relatie met alle frictie, contradictie en ongemakkelijkheid die erbij komt kijken.

Dat de films een inspanning vragen van de kijk(st)er, volgt logisch voort uit Rainers project om de traditionele narratieve conventies opnieuw en opnieuw te doorbreken. Dat maakt het haar in de jaren 1990 steeds moeilijker om haar films te financieren. Na MURDER and murder keerde ze, evenwel met plezier, terug naar de dans en performance. In de voorbije decennia werden verschillende nieuwe stukken van haar opgevoerd, waarin de dansers en soms ook Rainer zelf vaak teksten voorlezen. Dat hebben ze gemeen met haar films, die zoals Teresa de Lauretis schrijft “zo rijk zijn aan speculatieve inzichten en intertekstuele allusies, bespiegelingen over kunst en leven, politieke commentaar en citaten uit andere culturele teksten, dat zelfs verschillende kijkbeurten niet volstaan om de textuur van overdaad te bevatten die de creatieve verbeelding en de kritische kunst van Rainer kenmerkt”. In CINEMATEK kan je ze alvast, al dan niet een eerste keer, komen (her)ontdekken.



Met steun van


Met de financiële bijdrage van

image
Woensdag 01.05 21:00 LEDOUX Cart

Yvonne Rainer

Kristina Talking Pictures
  • Yvonne Rainer, USA 1976 ⁄ Bert Barr, Frances Barth, James Barth ⁄ ZW ⁄ 90' ⁄ V: EN ⁄ OND: —

Kristina Talking Pictures beweegt zich tussen het slagveld van de emoties en dat van het globale geweld van gisteren, vandaag en morgen. Een zekere Kristina, een leeuwentemster uit Boedapest, komt naar New York om er als choreografe te werken. De zeeman Raoul, haar geliefde, verlaat haar aan het begin van de film, duikt weer op en verlaat haar opnieuw. Deze film als een elegie gaat levendig om met het einde van oude vormen.

Gerestaureerde versie (DCP).

image
Zondag 05.05 21:00 LEDOUX Cart

Yvonne Rainer

Journeys from Berlin/1971
  • Yvonne Rainer, USA 1979 ⁄ Annette Michelson, Ilona Halberstadt, Gabor Vernon ⁄ kleur ⁄ 125' ⁄ V: EN ⁄ OND: —

In deze film laat Rainer SoHo achter zich en begeeft ze zich naar Berlijn (waar ze in 1976 en 1977 had gewoond). Een sessie bij een psychoanalyticus (de film- en kunstcritica Annette Michelson vertolkt de analysant, de analyticus verandert van verschijning) en een conversatie in de keuken over terrorisme wisselen elkaar af. De verantwoordelijkheid van het individu, de menselijke psyche, de historische body politic struikelen over elkaar.

Gerestaureerde versie (DCP).

image
Zondag 19.05 21:00 LEDOUX Cart

Yvonne Rainer

The Man Who Envied Women
  • Yvonne Rainer, USA 1985 ⁄ Jackie Raynal, Trisha Brown, Anne Friedberg ⁄ kleur ⁄ 125' ⁄ V: EN ⁄ OND: —

Een womanizende professor (gespeeld door 2 verschillende acteurs) en diens vrouw die kunstenares is en van wie we enkel de stem te horen krijgen, gaan uit elkaar. Op een feestje, tijdens gesprekken of informeel ex cathedra gedoceerd horen we tekstfragmenten van filosofen en theoretici, schrij(f)v(st)ers en filmma(a)k(st)ers. Tegen de achtergrond van de woningcrisis in New York en politieke strijd in Latijns-Amerika glijden camera en voice-over over foto’s, tekeningen, uitgescheurde krantenartikels aan de muur.

Gerestaureerde versie (DCP).

image
Maandag 20.05 19:00 LEDOUX Cart

Yvonne Rainer

Privilege
  • Yvonne Rainer, USA 1990 ⁄ Blaire Baron, Gabrielle Made, Novella Nelson ⁄ ZW + kleur ⁄ 103' ⁄ V: EN ⁄ OND: —

Rainer na het herbekijken van haar anarchistische, intersectionele, autobiografische meta-film in februari 2023: "Ik sta versteld van mijn eigen — wat, durf? Ik weet niet hoe je het zou kunnen noemen — in het samenbrengen van deze verschillende zaken. In hetzelfde vehikel praten over de menopauze door de mond van een witte vrouw, een surrogaat voor mij natuurlijk, en racisme, wit racisme; het mixen ervan, wat altijd de manier is geweest waarop ik films maak."

Gerestaureerde versie (DCP).

image
Maandag 27.05 21:00 LEDOUX Cart

Yvonne Rainer

MURDER and murder
  • Yvonne Rainer, USA 1996 ⁄ Joanna Merlin, Kathleen Chalfant, Catherine Kellner ⁄ kleur ⁄ 113' ⁄ V: EN ⁄ OND: —

Rainers laatste en meest persoonlijke film is een soap, zwarte komedie, liefdesverhaal en politieke bespiegeling ineen. Doris, een vrouw in haar zestiger jaren die nooit een vaste job heeft gehad, noch een lesbische relatie, wordt verliefd op de tien jaar jongere, lesbische upper middle class academica Mildred. Nadat ze zijn gaan samenwonen, wordt bij Doris borstkanker vastgesteld. Rainer verschijnt ook in deze film soms zelf, ditmaal als ‘de regisseur’ die over haar borstkanker vertelt.

Gerestaureerde versie (DCP).

image
Zaterdag 27.04 17:00 LEDOUX Cart

Yvonne Rainer

Lives of Performers
  • Yvonne Rainer, USA 1972 ⁄ Valda Setterfield, Shirley Soffer, John Erdman ⁄ ZW ⁄ 90' ⁄ V: EN ⁄ OND: —

Het melodrama van het dagelijkse leven en de artistieke praktijk, de autoriteit van de regisseur, gekunsteldheid en misleiding, verhaal versus beeld, vrouw versus man worden aangesneden in dit anti-illusionistisch spektakel vol dansrepetities, foto’s, tableaus, tekstfragmenten en veel verschillende stemmen. Met op het eind een verbluffende interpretatie van stills uit Die Büchse der Pandora (G. W. Pabst).

Gerestaureerde versie (DCP).

image
Maandag 29.04 21:15 LEDOUX Cart

Yvonne Rainer

Film about a Woman Who...
  • Yvonne Rainer, USA 1974 ⁄ Dempster Leech, Shirley Soffer, John Erdman ⁄ ZW ⁄ 105' ⁄ V: EN ⁄ OND: —

In haar tweede film, weer met Babette Mangolte achter de camera (een jaar voor ze als DoP de cinematografie van Chantal Akermans Jeanne Dielman, 23, quai du Commerce, 1080 Bruxelles zou verzorgen), speelt Rainer verder met de kwesties die ze verkende in Lives of Performers. Representatie, het narratieve, seksuele - en machtsrelaties, kijkersverwachtingen worden door de mangel gehaald. Het resultaat is een hedendaagse, feministische herdefinitie van het melodrama.

Gerestaureerde versie (DCP).