De aanstaande geboorte van zijn kind is het startpunt van Johan van der Keukens onderzoek naar de samenleving waarin het kind later zal moeten leven. Gefilmd in Nederland, Marokko en Kameroen geeft de film een geschiedenis van de werktuigen die de mens door de eeuwen heen heeft gebruikt om zijn natuurlijke omgeving te controleren en die in hoogtechnologische samenlevingen sociale vervreemding en onderdrukking in de hand werken.

Dit poëtische deel van de trilogie werd in samenwerking met de schrijver Bert Schierbeek gefilmd in drie verschillende culturen. Op het Spaanse eiland Formentera leven de mensen dicht bij de natuur, maar dreigt de toeristenindustrie. Een gemeenschapscentrum in de VS geeft een alternatief op de massaproductie en consumptiemaatschappij, en in Nederland is een fabriek overgenomen door arbeiders. Het witte kasteel toont wat Van der Keuken zag als een “lopende band die over de hele wereld loopt”.

De soundtrack van Willem Breuker ritmeert de strijd van Peruaanse arbeiders die een vorm van zelfbestuur opbouwen en de moedeloosheid van een Nederlands gezin waarvan de kinderen een eentonig leven leiden als arbeiders in een ijsjesfabriek. Het gezin lijdt onder hardhorendheid en kan nauwelijks lezen of schrijven. Rake observaties van isolatie en uitbuiting, neokoloniale invloeden en de valse beloftes van de “moderne” samenleving worden samengeweven in dit sluitstuk van de Noord-Zuid trilogie.

In beide films wordt expliciet de vraag gesteld hoe zich te verhouden tot internationale politiek. In Vietnam Opera wordt een groep Vietnamese acteurs gevolgd die door middel van een voorstelling hun kunst ten dienste stellen van de bevrijding van hun land. De Nederlanders op een markt steken hier lomp tegen af. Voor De Palestijnen reist Van der Keuken naar Palestina om de strijdvaardigheid en de hoop van de Palestijnen te tonen in een complexe internationale context.

Een serie portretten, in het licht van de economische crisis. Joop Uchtman is werkloos in Den Helder. In Frankfurt am Main vertelt Doris Schwert over het haar opgelegde beroepsverbod om lerares te worden vanwege haar lidmaatschap van de Duitse Communistische Partij. We zien de arbeider Jan van Haagen in een metaalwerkplaats, waar de klok tergend langzaam tikt. Andere geportretteerden zijn de Franse econoom en filmpublicist Claude Ménard en de bekende Amsterdamse huuractievoerder Ome Joop Beaux.

Documentaire over de Waddenzee, het gebied tussen zee en vaste land in, dat door de getijden altijd in beweging is. Johan van der Keuken: “De platte jungle heeft een constructie op lange termijn, die erop gericht is het minuscule met het enorme te verbinden: schollarven met kerncentrales. Daartussen ontstaat het beeld van onze scheve verhouding met moeder Natuur en hoe wij daarin rond baggeren”.

Een muzikale komedie. De ene god maakt de wereld, de andere god breekt de schepping weer af in de hoop het beter te doen. In deze film komen mythe en realiteit samen en worden twee verschillende werelden getoond: enerzijds die van een man en een vrouw in een afbraakwijk in Amsterdam en anderzijds het leven diep in de Tunesische woestijn.

Een travelogue die werd gemaakt in drie delen voor de televisiezender VPRO en later tot één film werd gemonteerd. Een reis van Amsterdam naar de oevers van de Nijl. Ontmoetingen met mensen die zich een plaats trachten te veroveren: krakers, reizigers van land naar stad, van zuid naar noord. Johan van der Keuken: “Het is een verhaal van uiterlijke emigratie en innerlijke vervreemding, maar ook een reeks tekenen van levensmoed”.

Een film over De Melkweg, een culturele ontmoetingsplek die in de jaren 1970 in Amsterdam werd opgericht. Een unieke locatie voor muziek, dans, theater en film, maar ook een bijzondere en multiculturele ontmoetingsplek voor bezoekers van over de hele wereld. Van der Keuken noemde deze fragmentarisch gemonteerde film “een Melkweg-in-film, een fictieve ruimte waar de wereld doorheen rolt en waar een aantal levens elkaar ontmoeten.”

New York, Genève, Hong Kong en Amsterdam zijn knooppunten van de wereldeconomie, waar het geld rijkelijk vloeit. In de straten van New York, achter de nette gevels van de beurzen en banken heerst armoede. Niemand ontsnapt aan de mythe van Koning Dollar: de armsten strijden onderling om te overleven, vertellen over hun (onbereikbare) dromen en we ontmoeten zakenlieden die in hun kantoren hun financiële filosofieën presenteren. Concrete arbeid wordt weggestopt achter de mythe van onbeperkte groei.

In de jaren 1960 en 1970 maakte Van der Keuken een aantal korte kunstenaarsportretten waarin de rebellie van de artiest weerspiegeld wordt in de vorm van de film. In Opland maken we kennis met de cartoonist Opland; Tajiri is het portret van beeldhouwer Shinkichi Tajiri; Yrrah volgt de gelijknamige cartoonist. In Big Ben is saxofonist Ben Webster in Amsterdam neergestreken bij een bemoederende hospita. Bert Schierbeek is een film over verlies, poëzie en liefde.

De “collectieve film” Le Résistant ontstond uit een workshop met Johan van der Keuken in Annecy, en is geënt op de getuigenis van Julien Helfgott, verzetsfiguur in de Haute-Savoie. Natte voeten in Hongkong is het resultaat van 20 minuten filmen op een verregende Hongkongse stoep. In Het masker zien we daklozen in een Parijs’ metrostation, onder wie de 23-jarige Philippe, die droomt van een net kostuum terwijl de stad de Franse Revolutie herdenkt.

Documentaire over de cyclus van leven en dood in Kerala, India. We zien hoe kennis van generatie op generatie wordt doorgegeven: binnen het gezin, via de dorpseconomie en tussen leraren en studenten. Een rondreizende kredietverstrekker reist langs dorpen waar podiumkunsten, vechtsporten, religie en ook cinema de bouwstenen van een cultuur vormen. Een praktijk van visuele etnografie waarin er wordt gekeken én teruggekeken.

In Face Value draait alles om het gezicht en het zicht: het verlangen om gezien te worden, de angst om gezien te worden, het onvermogen om zichzelf te zien, de angst en het verlangen om anderen te zien. Het is een film die een bewuste benadering combineert met spontaniteit, en contemplatie met actie. Het presenteert ons de verschillende visies op een regio die we “Europa” noemen, ergens tussen Londen, Marseille, Praag en Nederland.

De opmerkelijke transformatie van het westerse blaasorkest in verschillende niet-westerse culturen wordt in deze film belicht. Marsmuziek die tijdens koloniale tijden werd geïntroduceerd, krijgt in de autochtone muzikale traditie een heel ander karakter. Diverse orkestleden worden geïntroduceerd, waarbij een beeld wordt geschetst van het dagelijkse leven. Een belangrijk onderdeel daarvan is de beleving van religieuze riten bij bruiloften en begrafenissen, waarbij muziek een grote rol speelt.

Over een periode van 32 jaar maakte Van der Keuken twee films over de dichter Lucebert. Toen Lucebert in 1994 stierf volgde een derde deel waarin zijn aanwezigheid wordt opgeroepen. In Lucebert, tijd en afscheid brengt Van der Keuken de drie films samen tot een nieuw geheel. De titel van On Animal Locomotion is ontleend aan het werk van Eadweard Muybridge, een 19^e-eeuwse fotograaf en voorloper van de cinema die een manier ontwikkelde om de beweging van mens en dier te analyseren.

Met bromfietskoerier Khalid als gids maken we kennis met “typische” vrouwen uit de Jordaan-wijk en Amsterdamse inwoners uit Tsjetsjenië, Bolivia en Ghana. Johan van der Keuken droeg de film op aan de dichter Bert Schierbeek, aan wie hij tevens het motto voor zijn film ontleende: “Ik dacht altijd dat het leven 77 verhalen tegelijk was”. Met dat uitgangspunt voert Van der Keuken ons door de Amsterdamse multiculturele samenleving.

Dit kortfilmprogramma vangt aan met Sarajevo Film Festival, dat Van der Keuken draaide op het filmfestival ten tijde van de oorlog. In To Sang Fotostudio ontmoeten we mijnheer To Sang, die in zijn fotostudio vele Amsterdammers vastlegt. Amsterdam Afterbeat is een film gemaakt met de uiteindjes van film, gedraaid voor Amsterdam Global Village, waarin klankvrouw Nosh van der Lely op de microfoon tikt. Temps/Travail is samengesteld uit diverse filmprojecten en Napels is een kort stadsportret.

Met in zijn achterhoofd het gegeven dat hij nog slechts enkele jaren te leven had, legde Van der Keuken met zijn filmcamera en een kleine digitale camera de vergankelijkheid van het leven in verschillende culturen vast. In een soort road-air-movie filmde hij vanuit zijn eigen perspectief nagenoeg alles: de verplaatsingen met vliegtuigen en auto’s, ontmoetingen met boeddhistische lama’s, een Tibetaanse dokter en zijn uitzicht vanaf een hangglider boven Rio de Janeiro.