CLASSICS & ANTHOLOGIES
Alfred Hitchcock
125 jaar geleden werd Alfred Hitchcock geboren. De Britse regisseur heeft over een periode van een halve eeuw ruim vijftig films gedraaid. Bijna alle titels van zijn hand maken deel uit van deze retrospectieve in CINEMATEK. Van The Lodger tot Rebecca, van Foreign Correspondent tot Family Plot. Het overgrote deel daarvan zijn thrillers waarin The Master of Suspense zijn heerlijk manipulatieve mise-en-scène kan tonen. Maar hij heeft ook komedies en zelfs een musical op zijn palmares.
Over geen enkele regisseur is er zoveel geschreven als over Alfred Hitchcock, maar er is een tijd geweest dat hij nauwelijks voor vol aangezien werd. Want Hitchcock, was dat niet de man van die thrillers? Genrefilms die niet meer zijn dan entertainment. In de jaren 1950 begon het tij te keren. Eerst in Frankrijk, vervolgens pas in de Angelsaksische wereld. Jeanne Dielman, 23 quai du Commerce, 1080 Bruxelles mag in de Sight & Sound-poll van 2022 dan wel tot de beste film aller tijden uitgeroepen zijn, de regisseur met veruit de meeste stemmen was nog altijd Alfred Hitchcock, de eerste niet-acterende regisseur die een ster werd. Die sterrenstatus had hij te danken aan zijn films, maar ook aan de televisiereeks Alfred Hitchcock Presents, de anthologieserie die vanaf 1955 tien jaar lang op televisie te zien was, steeds ingeleid door Hitch zelve. Ook daarvan zijn er in deze retrospectieve een reeks afleveringen te zien. Maar de klemtoon ligt uiteraard op zijn films. Zijn oudst bewaarde film The Pleasure Garden laat niet vermoeden dat hij ooit The Master of Suspense zal worden genoemd, al is zijn visuele flair wel al duidelijk.

Hitchcock was een van die regisseurs die tegen het einde van de periode van de stille film het nog relatief jonge medium helemaal in de vingers had en de overgang naar de geluidsfilm niet juichend maakte. Aanvankelijk had hij het zelfs knap lastig. Omwille van het geluid waren camerabewegingen plots veel moeilijker of zelfs onmogelijk. Zodra de camera’s weer mobieler werden, hervond hij zijn oude vorm, zoals The Man Who Knew Too Much laat zien.
In die jaren 1930 perfectioneerde hij de vertelvorm die aan hem zal blijven kleven, met name suspense. En dat is niet hetzelfde als spanning creëren. Suspense krijg je, simpel gezegd, als de toeschouwer meer weet dan de personages, wat de emotionele betrokkenheid vergroot van het publiek. Bijvoorbeeld als er een bom onder een tafel ligt waarvan de personages geen weet hebben, maar de kijker dus wel. Die suspense zette hij op scherp in zijn Britse films zoals The 39 Steps en The Lady Vanishes. En hij perfectioneerde die in zijn Amerikaanse periode, vooral in de jaren 1950 met onder meer North by Northwest, Vertigo en Strangers on a Train.
In essentie gebruikt Hitchcock suspense om zijn publiek in een constante staat van anticipatie te houden. Als meester in het manipuleren van de kijkervaring speelt hij voortdurend met onze verwachtingen. Door suspense centraal te stellen in zijn films, creëert hij niet alleen gedenkwaardige scènes, maar ook films die hun spanning blijven behouden, zelfs na meerdere keren kijken.