CINEMATEK
Cinema bewaren
de documenten collectie
Een gesprek met Jean-Paul Dorchain…
23.05 2021
Cinema bewaren, een gesprek met Jean-Paul Dorchain
De activiteiten van het Filmarchief beperken zich niet enkel tot het vertonen en het conserveren van films. Haar missie om de filmkunst te bewaren en door te geven aan toekomstige generaties indachtig, heeft CINEMATEK sinds haar ontstaan een belangrijke collectie documenten gearchiveerd, die ook toegankelijk is voor het publiek. We steken ons licht op bij Jean-Paul Dorchain, al meer dan 30 jaar de verantwoordelijke van dit soms minder bekende departement van het Filmarchief.
Jean-Paul Dorchain : Ik ben altijd al een grote filmliefhebber geweest, en ik bezocht bijna dagelijks het Filmmuseum, tegenwoordig CINEMATEK. Het personeel kende me, en toen er vacatures waren zei de kassier: « Je bent hier toch de hele tijd, waarom solliciteer je niet ? ». Ik ontmoette de toenmalige conservator Jacques Ledoux, en na het doorlopen van de interviews kon ik in 1984 beginnen in de bibliotheek.
Het werk toen zal wel heel anders geweest zijn.
We werkten met veel minder mensen in het Filmarchief. De taken van de bibliothecaris omvatten, naast het uithalen en terugzetten van de geraadpleegde boeken en tijdschriften, en het klasseren van de nieuwe documenten, ook nog het beheer van de dagelijkse pers, de fototheek en de post. Geen geringe taak dus, uit te voeren met behulp van schrijfmachines, fiches en stencils. Computers waren er niet. Tegenwoordig zijn er verschillende departementen, « Communicatie », « Pers », enz. Ook de digitalisering heeft een grote verandering teweeggebracht, vooral in het verfijnen van het opzoekingswerk.
Waaruit bestaat de zogenaamde “non-film”-collectie?
Filmarchieven gebruiken deze enigszins ongelukkige omschrijving voor het geheel van hun collecties documenten die over cinema gaan. In CINEMATEK beschikken we over zeer uitgebreide collecties papieren en digitale documenten, waaronder boeken, tijdschriften, artikels, catalogi, foto’s (tot op heden 630.000 gedigitaliseerd), affiches, persdossiers en scenario’s, alsook archieven gedeponeerd door organisaties of door privépersonen (producenten, regisseurs, journalisten, …), zowel Belgische als buitenlandse. De inhoud van deze archieven beperkt zich niet tot enkel films, maar toont ook de economische kant, distributie, productie, enz.
Welke beleidslijnen heb je als verantwoordelijke gevolgd of uitgestippeld?
Het verzamelen van een zo uitgebreid mogelijke documentatie over cinema is altijd het belangrijkste uitgangspunt geweest, dit zowel voor intern gebruik (programmatie, educatieve dienst, enz.) als voor externe lezers. Deze beleidslijn wou ik zeker behouden. Ondertussen hebben andere filmarchieven hun collecties, om verschillende redenen, sterk “uitgewied” of afgebouwd. Door het bezoek van vele buitenlandse onderzoekers zijn we overtuigd dat we de juiste keuzes gemaakt hebben. Zij komen immers naar ons omdat CINEMATEK de enige plaats is waar ze nog bepaalde documenten kunnen terugvinden. Andere grote projecten waren de digitalisering en de toegankelijkheid van de digitale collecties.
Waarom komen mensen, in het internettijdperk, naar de leeszaal?
Enerzijds omdat niet alle documenten gedigitaliseerd zijn. Vele zullen nooit gedigitaliseerd worden en dus ook niet online beschikbaar zijn. Anderzijds wordt de toegang tot veel documenten beperkt door de auteursrechtwetgeving, waardoor ze niet online aangeboden kunnen worden zonder goedkeuring van de rechthebbenden. Deze documenten kunnen bijgevolg enkel in de leeszaal geraadpleegd worden. Voor alle duidelijkheid, de bibliotheek is voor iedereen toegankelijk, zowel de professional als de liefhebber. Je dient enkel de gewenste documenten op voorhand online te reserveren.
Hoe ziet de toekomst eruit?
De krappe budgettaire situatie beperkt ons huidig aanbod : er is weinig personeel, een verouderde IT-infrastructuur en de leeszaal is maar halftijds open. We moeten voortdurend naar oplossingen zoeken hiervoor. Eén persoon beheert de tijdschriften, een andere de boeken, een derde de bibliotheek en de pers, een vierde persoon is multifunctioneel en de foto’s en affiches worden beheerd door deeltijds personeel. Het ontbreekt ons aan middelen, vooral voor de ontsluiting van de collecties en voor de communicatie. Maar over het algemeen zie ik de toekomst toch eerder positief tegemoet, want de digitalisering zal de toegankelijkheid van onze collecties blijven vergroten, zowel binnen als buiten de bibliotheek.
De bibliotheek is de hele maand juli open op maandag en woensdag van 09:30 tot 17:00 en op vrijdag van 09:30 tot 13:00.
Reserveer uw boeken in de bibliotheekcatalogus op www.cinematek.be/bibliotheek