Ulrike Ottinger (° 1942) studeerde aan de Akademie der Bildenden Künste München en werkte een tijd als schilder, met name in het Parijs van de jaren 1960. In de recente documentaire Paris Calligrammes blikt ze terug op die woelige tijd. Begin jaren 1970 wierp ze zich vol overgave op het medium film. Daarbij trok ze zich niets aan van gangbare formele of inhoudelijke regels. Niet verwonderlijk dat Ottinger geregeld opdook in ons vroegere Âge d’Or Festival, waarin CINEMATEK films toonde die omwille van hun originaliteit, de singulariteit van het onderwerp of schriftuur bewust afweken van de cinematografische norm, en zocht naar poëtische en subversieve films. Poëtische en subversief, laat dat nu net twee adjectieven zijn die geknipt zijn voor het werk van Ottinger.

Haar films eisen veel van de kijker, omdat ze geregeld heel lang zijn, een ongewone vertelvorm hebben, er heel apart in geacteerd wordt, of soms een combinatie van al die factoren. Maar u krijgt er ook veel voor terug. Neem nu Johanna D’Arc of Mongolia waarin een bont westers gezelschap, met voorop Lady Windermere, over de trans-Siberische spoorlijn reist. Als ze moeten overstappen op de trans-Mongoolse lijn verandert de toon van de film en laat Ottinger de Mongoolse acteurs op heel theatrale wijze oude rituelen opvoeren. Johanna D’Arc of Mongolia is een kantelpunt in het oeuvre van Ottinger. Voordien overheerst haar recalcitrant-feministische aanpak, zoals in Freak Orlando, waarbij ze Virgina Woolfs Orlando en Tod Brownings Freaks combineert en binnenstebuiten keert, of Bildnis einer Trinkerin, door Angela McRobbie omschreven als een “feest van lesbisch punk-antirealisme.”

Na Johanna legt Ottinger zich almaar vaker toe op documentaires, vaak met een etnografische inslag en geregeld van een ongewone lengte. Zoals Taiga dat enkele jaren na Johanna volgt: een vijfhonderd minuten durend verslag van een reis door het noorden van Mongolië. Of Südostpassage, een zes uur durende zoektocht naar vergeten zielen in Oost-Europa en Turkije. Wat lengte betreft slaat ze alles met Chamissos Schatten, een tocht door de Beringstraat gevat in twaalf uur film. De laatste decennia waagt Ottinger zich amper nog aan fictie, maar als ze het doet (Zwölf Stühle) blijkt ze nog even eigenzinnig als in de jaren 1970 en 1980. Het unieke talent van Ulrike Ottinger valt te (her)ontdekken in CINEMATEK.

Copyright foto's :

Ulrike Ottinger

In samenwerking met